2014 yılında tamamlanan ve ulaşıma açılan İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Tren (YHT) hattının Avrupa Birliği ile finanse edilen Köseköy-Gebze kısmı için ihale sürecinde usulsüzlük yapıldığı ve devletin 60 milyon Euro’nun üzerinde zarara uğratıldığı ortaya çıktı.

BÜYÜK ZARAR
52 kilometrelik hattın proje bedeli 146 milyon euro olarak belirlendi. Bunun yüzde 85'i Avrupa Birliği (AB) tarafından hibe kredisi olarak karşılandı. Proje başlangıçta iki hat üzerinden ihale edildi. Ancak ihale tamamlandıktan ve kazanan firmalar belirlendikten sonra, projeye yeni bir hat daha eklendi. Yeni hat talebi Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü'nden geldi. Ulaştırma Bakanlığı tarafından hemen onaylandı.

AB'NİN ONAYLAMADIĞI ARTIŞ

Ancak oluşacak maliyet artışına ilişkin bütçe Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmadan, proje hat kaydırılması ve yol genişletmesi çalışmaları eklenerek tamamlandı. Yeni hat yüzünden yeni köprü, istasyon, üst geçit ve istinat duvarı gibi inşaatlar yapmak gerekti. Bu da 66 milyon euro ilave maliyete neden oldu.

VATANDAŞIN PARASI ÇARÇUR EDİLDİ

Eğer her şey planlandığı gibi yapılsaydı, 66 milyonluk euroluk ilave maliyetin de yüzde 85'i yine Avrupa Birliği tarafından hibe edilecekti. Ancak ihaleden sonra yapılan düzenlemeler yüzünden bu mümkün olmadı. Gereken para Türk Hazinesi'nin verdiği garanti ile yurtdışından borçlanılarak finanse edildi. Hibe şeklinde alınan AB fonları yerine, üstüne bir de faiz ödeyeceğimiz borçlanma yoluna gidildi.

KAFA KARIŞTIRAN SORULAR

Köseköy-Gebze Tren Hattının inşaat ihalesini Salini & Kolin & GCF konsorsiyumu üstlendi. En düşük teklifi verdiği için grubun ihaleyi kazanması kimseyi şaşırtmadı. Konsorsiyum üyeleri ihale bedelini oldukça düşük tutarken, ilginç bir şekilde beton ve demir imalatı için piyasa ortalamasının 5 katı fiyat önerdi. İhale aşamasında bu küçük detay kimsenin dikkatini çekmedi. Ancak ihalenin hemen ardından gündeme gelen 3'üncü hat, daha fazla çelik ve beton ihtiyacını gündeme getirdi. Uzmanlar, bu durumun oldukça kuşku verici olduğu görüşünde. 

FİYATLAR DÜŞMELİ

Beton ve demir imalatındaki fahiş fiyatlar Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonunun da dikkatini çekmiş durumda. Ulaştırma Bakanlığı'na gönderdiği 30 Ocak 2014 tarihli dökümanda, bakanlığın orijinal ihale şartlarını ve hedefleri temin etme sorumluluğuna dikkat çekti. İlave imalatlar için mevcut yüklenici firma ile yapılacak müzakere sürecinin uygun mali yönetim ilkelerine göre yapılması ve uygun maliyetlerin gözetilmesi gerektiğine dikkat çekti. Beton ve demir donatı gibi imalat kalemlerinin orijinal metrajların çok üzerinde olması nedeniyle bunlara ilişkin fiyatların mutlaka aşağıya çekilmesi talep edildi.