Kişiye özel bir kullanım alanı olan, vitrayı 34 senedir adeta konuşturan Enis Levent Kırteler, elleriyle cama yeni bir hayat veriyor. Anıl Vitray’ın sahibi Kırteler, cama hayallerinizi yansıtan kentimizdeki tek usta
Vitrayla yollarınız nasıl kesişti ve nasıl bir süreç geçirdiniz?
-Vitray resimle ilgilidir ve benim merakım vardı. Asker arkadaşım Gürdal Okyay da bu işi yapıyordu. Askerden sonra 1984 yılında İstanbul’da birlikte çalışmaya başladık ve çalışmamız bir buçuk yıl devam etti. İlk tecrübelerim o dönemlerde oldu. Hatta hiç unutmuyorum. Boyama vitray yapacağız, kontörü çektik elimizle, birazda boyayı açtık tinerle, boyayı döküyoruz boya kendi kendine toplanıyor, sil tekrar yap, sil tekrar yap derken bir türlü beceremedik. Meğer cam yağlıymış. Öbek öbek toplandı boya. Bu da benim ilk tecrübemdi. Daha sonra memleketim İzmit’e geri dönerek bu işi Sanat Sokağı’nda 25 m2 ‘lik bir dükkanı kiralayarak yapmaya başladım. O tarihte sadece kurşunlu vitray vardı. Arkasından asitle çalışmalara başladık. Vitray senelerce teknolojik açıdan hiçbir gelişim göstermedi. Yani nasıl başladıysak 15-20 sene o şekilde devam ettik.
EMEĞİN TADI KALMADI
Son 12 sene içerisinde teknolojik açıdan gelişmeye başladı. Mesela füzyon çıktı. Füzyon, camların 780 derecede eritilerek birbirine girip yapışmasını ve böylelikle desen oluşmasını sağlayan tekniktir. Daha sonra Cnc kontörlü vitray çıktı. Bilgisayar ortamında çizilip Cnc makinayla kontör çekiyor, içleri yine elle boyanıyor. Makinanın özelliği işimizi kolaylaştırdığı gibi hata riskini yok ediyor hem de istediğiniz irilikte ve ufaklıkta desen çizebiliyorsunuz. Arkasından plotter çıktı. Eskiden elimizle çizdiğimiz desenleri makine 15 dakikada bitiriyor. Dolayısıyla emeğin tadı kalmadı, teknoloji geldi ve fiyatlar çok düştü. Eskiden bir daire yapardık bir ay içinde, o dairenin karı karşılığında kiramızı, personel maaşını ve vergilerimizi öderdik ve geçinirdik. Bugün dünya kadar iş yapıyoruz ama inanın eski tatlar, eski lezzetler asla kalmadı.
Vitray pahalı bir uygulama mı ve nerelerde mekanımızı renklendirebiliriz?
-Vitrayı şuan herkes bütçesine göre yaptırabilir. Eskiden klasik çalışırdık şimdi daha modern çalışmalar üretiyoruz. Cnc’lerde fiyatlar daha da düştü. Biz artık müttehitlere iş yapıyoruz. Özellikle villaların merdiven kovanlarında, hem çok güzel duruyor hem de çok kullanılıyor. Çatı dublekslerin üçgen camlarında da kullanılıyor. Bunun dışında daire dış, giriş ve iç kapılarda, tavan aydınlatmada, galeri boşluklarında, duvar aydınlatma panolarında, dolap kapaklarında, ibadethanelerde, özel efektler vererek aynalarda ve hatta yerde bile mozaik şeklinde vitray uygulamaları yapıyoruz. Türkiye’nin birçok yerinde yaptığımız vitray çalışmalarımız mevcut. Mesela Hatay Dörtyol Kaymakamlığı, Trabzon, Düzce Kaymakamlığı, Adıyaman Menzil, Çanakkale, İzmir’de büyük bir siteye ve otellerde çalışmalarımız oldu.
VİTRAY MEKANA ÖZELDİR
İlk İzmit’te açtığımızda 34 sene önce millet bilmiyordu, bilenlerin oranı o dönemlerde yüzde 5 bile değilken, şu anda vitrayın ne olduğunu nerede kullanılacağını bilenlerin oranı herhalde yüzde 20 bile değildir. Hala insanlar vitrayı nerede, nasıl kullanabileceklerini bilmiyorlar ki sektörel olarak bağlantısı olanlar bile hakim değiller. Vitray bir zevk işidir. Tamamen kişiye özeldir, mekana özeldir. Daha çok tiffany vitray kullanılıyor. Hatların daha da incelmesidir, füzyonda da hatlar tamamen kalktı. Şimdi vitrayda trend füzyon. Füzyon da sınır yoktur. Serbest istediğiniz gibi çalışabilir, tozla bile efektler verebilirsiniz. Bizim işler özel ve güzel işlerdir, her bir çalışmamda ve her birinde anılarım vardır. Özel imalat olan bu işte ve işin içinde sanat varsa hesap yapamazsınız. İzmit’te ilk biz başladık böyle de kurumsallaşarak devam ediyoruz benden sonrada bu işi küçük oğlum devam ettirecek.